इस्तानबुल– टर्की र सिरियाको सीमा क्षेत्रमा सोमबार बिहान गएको ७.८ म्याग्निच्युडको भूकम्पका कारण सयौं व्यक्तिले ज्यान गुमाएका छन् । सोमबार बिहान सुतिरहेकै अवस्थामा भूकम्पको शक्तिशाली धक्का महसुस गरिएको र उक्त भूकम्पका कारण टर्की र सिरियामा गरी ५०० भन्दा बढीको मृत्यु भएको थियो । सिरियामा जारी गृहयुद्ध र अन्य द्वन्द्वका कारण लाखौं मानिसले भरिएको यस क्षेत्रका प्रमुख सहरहरूको पूरै क्षेत्रलाई कम्पन गर्नेगरी करिब एक शताब्दीयताकै सबैभन्दा शक्तिशाली भूकम्प ग्एको हो ।
सिरियाको राष्ट्रिय भूकम्प केन्द्रका प्रमुख राएद अहमदले सरकार समर्थित रेडियोसँग भने, ‘केन्द्रको स्थापनापछि रेकर्ड गरिएको यो सबैभन्दा ठूलो भूकम्प हो । स्वास्थ्य मन्त्रालय र स्थानीय अस्पतालका अनुसार सरकार नियन्त्रित सिरियाका साथै टर्की समर्थक समूहको कब्जामा रहेको उत्तरी क्षेत्रमा कम्तीमा २४५ जनाको मृत्यु भएको छ ।’
टर्कीका उपराष्ट्रपति फुआत ओक्टेले सोमबार टर्कीमा २८४ जनाको मृत्यु भएको र दुई हजार ३०० जनाभन्दा बढी व्यक्ति घाइते भएको र केही प्रमुख सहरमा खोजी तथा उद्धार कार्य जारी रहेको बताएका छन् ।
मुख्य सडकहरू हिउँले ढाक्नेगरी आएको हिउँदे हिमआँधीका कारण उद्धारमा बाधा पुगेको टर्कीका उद्धारकर्मीहरूले बताएका छन् । टर्कीका मानिसहरू हिउँमा पाइजामा लगाएर उभिएर उद्धारकर्ताहरूले क्षतिग्रस्त घरहरूको भग्नावशेष खनेको टेलिभिजनद्वारा प्रशारित भिडियो तथा तस्बिरहरूमा देखाइएको छ । अमेरिकी भौगर्भिक सर्भेका अनुसार टर्की र सिरियाको सीमा क्षेत्रमा रहेको गाजियान्टेप सहर नजिकै स्थानीय समयानुसार बिहान ४ बजेर १७ मिनेट जाँदा भूकम्प गएको थियो । टर्कीको एएफएडी आपत्कालीन सेवा केन्द्रले ७.४ म्याग्निच्युडको पहिलो भूकम्प गएको र त्यसपछि ४० भन्दा बढी पराकम्प गएको जनाएको छ ।
टर्कीको टेलिभिजनमा सार्वजनिक भएका तस्बिरमा उद्धारकर्मीहरूले कहरमानमारस र छिमेकी गाजियान्टेप सहरमा समतल भवनहरूको भग्नावशेष खनेको देखिएको छ । कहरमनमारसको एउटा चित्रमा आगोले रातको आकाशलाई उज्यालो बनायो, यद्यपि यसको उत्पत्ति अस्पष्ट थियो । अदियामान, मालत्या र दियारबकिर सहरमा पनि भवनहरू भत्किएका छन्, जहाँ एएफपीका पत्रकारहरूले आत्तिएका मानिसहरू सडकमा दौडिरहेको देखेका थिए ।
कहरमनमारसका गभर्नर ओमेर फारुक कोस्कुनले धेरै भवनहरु ध्वस्त भएका कारण मृतकको संख्या अनुमान गर्न हतार हुने बताएका छन् । कोस्कुनले भने, ‘यति धेरै भवनहरु ध्वस्त भएका कारण मृतक र घाइतेको संख्या अहिले नै बताउन सम्भव छैन । क्षति गम्भीर छ ।’ माल्टा प्रान्तमा १३औं शताब्दीमा निर्मित एक प्रसिद्ध मस्जिद आंशिकरूपमा भत्किएको थियो, जहाँ २८ अपार्टमेन्ट भएको १४ तले भवन पनि भत्किएको छ । अन्य सहरहरूमा पनि उद्धारकर्ताहरूले भग्नावशेषमा फसेका जीवित व्यक्तिहरूसम्म पुग्न संघर्ष गरिरहेका छन् ।
दियारबकिर सहरको एक समतल भवन अगाडि एनटिभी टेलिभिजनमा एक उद्धारकर्ताले भने, ‘हामी भग्नावशेषभित्र जता पनि आवाज सुन्छौं ।’ भग्नावशेषमुनि २०० जना मानिस रहेको हुनसक्ने बताइएको छ । सिरियाली स्वास्थ्य मन्त्रालयले अलेप्पो, लाटाकिया, हामा र टार्टस प्रान्तमा क्षति पुगेको जनाएको छ ।
उत्तरी सिरियास्थित एएफपीका संवाददाताका अनुसार जमिनको भयंकर कम्पनपछि आत्तिएका बासिन्दा घरबाट भागेका थिए । टर्की विश्वकै सबैभन्दा सक्रिय भूकम्प प्रभावित क्षेत्रमध्ये एक हो । टर्कीको डुज्से क्षेत्रमा सन् १९९९ मा ७.४ म्याग्निच्युडको भूकम्प गएको थियो ।उक्त भूकम्पमा इस्तानबुलमा करिब एक हजारसहित देशभर १७ हजारभन्दा बढी मानिसको मृत्यु भएको थियो । विशेषज्ञहरूले लामो समयदेखि इस्तानबुलमा ठूलो भूकम्पले तहसनहस पार्न सक्ने चेतावनी दिँदै आएका छन् । यहाँ सुरक्षा सावधानीविना ठूला भवन निर्माण गर्न अनुमति दिइएको छैन ।
त्यस्तै सन् २०२० को जनवरीमा एलाजिगमा गएको ६.८ म्याग्निच्युडको भूकम्पमा परी ४० जनाभन्दा बढीको मृत्यु भएको थियो । सोही वर्ष अक्टोबरमा टर्कीको एजियन तटमा गएको ७.० म्याग्निच्युडको भूकम्पमा परी ११४ जनाको मृत्यु हुनुका साथै एक हजारभन्दा बढी घाइते भएका थिए । रासस÷एएफपी
